Esed’li geçişe ikna odası

Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'da başlayan Suriye muhalefeti toplantısında ana gündem konusu geçiş sürecinin nasıl yapılacağı ve Baas rejimiyle yapılacak müzakerelerin yöntemi oldu. Riyad toplantısı, Viyana'da karara bağlanan Suriye ateşkes görüşmeleriyle ilgili en önemli virajlardan biri olarak değerlendiriliyor. Yeni Şafak, Suriyeli muhaliflerden toplantının perde arkasını araştırdı. Riyad toplantısına katılan 100'ü aşkın delegenin arasında Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK) Başkanı Halid Hoca, Eski Başkan Ahmet Carba, Suriye Türkmen Meclisi Başkanı Abdurrahman Mustafa, Kürt Siyasetçi Abdulbasit Seyda, Suriyeli Hristiyan George Sabra, İnsan Hakları Aktivisti Ammar Kurabi ile askeri kanat temsilcileri yer aldı.

ÅžAM'A YAKIN GRUPLAR DA DAVET EDÄ°LDÄ°

Toplantıya Suriye'nin etnik kimliğinin tam olarak yansıtılması için Süryani, Dürzi ve Nusayri temsilcileri de davet edildi. 2014 yılında Cenevre'de Esed ile müzakerelere açıktan karşı çıkan ve bunu Suriye devrimine karşı bir proje olarak nitelendiren çok sayıda ismin, barış görüşmeleriyle ilgili toplantıda hazır bulunması dikkat çekti. Aynı zamanda rejime yakınlığı ile dikkat çeken Suriye Ulusal Koordinasyon Komitesi, Şam merkezli Tensik Heyeti ve Suriye Devletini İnşa Hareketi gibi bazı oluşumlar da Riyad'a temsil edildi. Seküler eğilimleri olan, silahlı mücadeleye tavır alan ve Rusya müdahalesine destek veren bu yapıların da Riyad'a davet edilmesi bazı muhaliflerin tepkisini çekti.

BATI'NIN DAYATMALARI RAHATSIZ EDÄ°YOR

Katar-Suudi Arabistan-Ãœrdün ve batının desteklediÄŸi ÖSO fraksiyonları da toplantıda yerini aldı. Batı tarafından “Cihatçı" olarak nitelendirilen Ahruru'ÅŸ Åžam ve Ä°slam Ordusu da toplantıya temsilci gönderdi. Ä°slam Ordusu lideri Zehran AlluÅŸ ise, Åžam'dan çıkmak için kullandıkları yoldaki güvenlik ortamının saÄŸlanamaması nedeniyle Riyad'daki toplantıya katılamadı. Toplantıya katılan bazı diplomatlara göre, bu düzeyde bir muhalif temsiliyet Suriye sorunun çözümünde önemli bulunsa da özellikle batının dayatmaları muhaliflerin silahlı kanadı açısından rahatsızlık yarattı.

MUHALEFETİN KIRMIZI ÇİZGİSİ

Toplantı Riyad İntercontiental Otel'de gerçekleştirildi. Müzakere aralarında otel lobilerindeki Suriyeli muhalifleri, 'Esedli geçiş'e ikna için diplomat ve istihbaratçıların muhalifleri markaja aldığı, tüm basına kapanan otelden sızan bir bilgi. Şimdilik, aldıkları desteği kaybetmek istemeyen Ürdün-batı destekli ÖSO fraksiyonları 'Esed'li geçiş'i kabul etmiş durumda ancak ana muhalif damar hala kırmızı çizgi olarak Esed'in gitmesini şart koşuyor. Toplantıyı Türk Dışişlerinden de bir heyet yakından takip etti. Bu konferans başarıya ulaşırsa müzakerelerle birlikte Suriye Savaşı'na siyasi çözüm için arayışlar başlayacak.

15 kişilik müzakere heyeti

İkinci gün sabah yapılan istişare toplantılarında ilk olarak 23 kişilik bir Yüksek Komisyon oluşturuldu. 15 kişi olarak belirlenecek müzakereci listesinde 5 koalisyon temsilcisi, 4 askeri kanat, 3 bağımsız delege, 3 de koordinasyon kurulu üyesi olması kararlaştırıldı. Silahlı kanadın temsiliyetinin 4 üyeyle sınırlı kalması silahlı muhalefeti rahatsız etti.

DESTEĞİMİZ SÜRECEK

Toplantı öncesi konuşan Suudi Arabistan Savunma Bakanı Muhammed bin Selman Abdulaziz, Suudi Arabistan'ın Suriyeli muhaliflerin arkasında çok daha güçlü bir biçimde duracağını ve her türlü riski göze alarak muhaliflere desteği artıracağını söyledi.

TÜRKMENLERİ 3 KİŞİ TEMSİL EDİYOR

* Riyad'a davet edilenler arasında Türkmenleri temsilen, Türkmen Meclisi Başkanı Abdurrahman Mustafa, Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK) üyesi Yusuf Mahli ve 2. Sahil Tümeni Komutanı Beşşar Molla'da bulunuyor.
* 14 büyük muhalif askeri grup, ve Askeri konseyden 2 temsici Riyad'da toplantılara katılıyor. Bu isimler Suriye muhalefetinin askeri kanadını temsil ediyor.
* Toplantıya katılan delegelerden 76'sının ülke dışında faaliyet gösteren kuruluşların temsilcisi olması dikkat çekiyor.
* Riyad toplantısına ilk gün 102 muhalif üye katılırken bu sayı toplantının ikinci gününde 116 oldu.
* Muhalifler, Esed'in gitmesi, Baas rejimi unsurlarının temizlenmesi, İran güdümlü paralı militanların ülkeden ayrılması ve Esed'in savaş suçuyla yargılanmasını istiyor.

Ahrar-u Şam çekildi

Riyad'daki ilk kriz barış görüşmelerini yürüten 15 kişilik müzakere heyetine askeri kanada sadece 4 kişilik bir kontenjan ayrılması, Esed ile bağlarını koparmayan grupların Riyad'a davet edilmesi ve Riyad konferansında Suriye halkının İslami kimliğine herhangi bir atıf yapılmamasına tepki gösteren Ahrar-u Şam görüşmelerden çekildi. Ancak Reuters, grubun sonuç bildirgesine imza attığını iddia etti.

SAVAÅžTA AKTÄ°F OLARAK VAR

Suriye'de askeri anlamda önemli kazanımlar elde eden Fetih Ordusu'nun da en önemli iki bileşeninden biri olan Ahrar-u Şam, iç savaşın başından bu yana savaş sahasında aktif. Yöneticilerinin ve savaşçılarınin tamamı Suriyelilerden oluşan bu yapı savaş sonrasında da ülkenin geleceğiyle ilgili söz sahibi olacak birkaç gruptan biri olacak.

'Esed ve zümresi gitsin'

Zirve sonrasında ortak bir bildirge yayınlandı. Bildirgede, merkezi Riyad'da olacak bir komisyon kurulacağı, komisyonun geçiş sürecinin başlaması için rejimle müzakere edecek heyeti belirleyeceği ifade edildi. Devlet kurumlarının korunması, yeni güvenlik ve askeri birimlerin yapılandırılması gerektiği kaydedilen bildirgede temsilde adalet ve demokrasi vurgusu yapıldı. Bildirgede şunlar kaydedildi: Suriye'de şeffaf seçimlerin yapılması ile halkın hür iradesiyle seçimlere katılması, ülkenin yabancı savaşçılardan arındırılması, dış güçlerin de ülkeyi terk etmesi veya kovulması, geçiş döneminin başlamasıyla Esed ve zümresinin iktidarı terk etmeleri gerekiyor. Esed ve rejimin içinde olmadığı bir siyasi yapının kurulması gerekir. Geçiş sürecinde Kuşatmaların kaldırılması ve Cenevre 1 hükümlerinin uygulanması gerekiyor. Ülkede taraflar arasında ateşkesin sağlanması gerekir.

Kızıldağ için karşı saldırı
 

 

Suriye'deki rejim güçlerinin, Rusya'nın bombardıman desteği ile Kızıldağ'ın büyük bir bölümünde kontrolü ele geçirmesi üzerine Türkmen birlikler, tepeyi geri almak için saldırıya geçti. Yerel kaynaklar, bölgedeki yoğun çatışmaların devam ettiğini, rejimin bölgeyi havan ve füzelerle vurduğunu bildirdi. Öte yandan Rusya dün akşam saatlerinde Akdenizdeki savaş gemilerinden attığı füzelerle Reyhanlı ilçe sınırında bulunan Türkmendağı'ndaki Obiyn köyünü vurdu. Saldırıda ilk belirlemelere göre 7 sivil hayatını kaybederken 15'ten fazla yaralı olduğu belirtildi.